Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), işverenlerin üzerindeki prim yükünü azaltmak ve istihdamın sürdürülmesine katkı sunmak amacıyla uyguladığı asgari ücret desteğine ilişkin 2025 yılı düzenlemelerini kamuoyu ile paylaştı. Kurumun açıklamasına göre, işverenlere çalıştırdıkları sigortalı başına günlük 33 lira 33 kuruşluk bir destek sağlanacak. Bu miktar, aylık toplamda 1000 liraya kadar ulaşabilecek. Ancak kamuoyunda dikkat çeken en önemli başlıklardan biri, bu desteğin kapsamı dışında bırakılan emekli çalışanlar oldu. SGK’nın net şekilde belirttiği üzere, bu düzenlemeden emekli statüsünde çalışmaya devam eden bireyler faydalanamayacak.
Kapsamı belirlenen bu düzenlemenin iş dünyasında nasıl yankı bulacağı merakla beklenirken, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için önemli bir maliyet avantajı sunması hedefleniyor. Ancak destek mekanizmasının belirli koşullara bağlanması, tüm işverenlerin otomatik olarak bu haktan yararlanamayacağı anlamına geliyor. Öncelikle, yalnızca SGK’ya düzenli ve eksiksiz prim ödeyen işverenler destek kapsamına alınacak. Ayrıca istihdam ettiği çalışan sayısında düşüşe giden ya da çalışanlarını farklı işletmelere kaydıran işverenlerin destek hakkı kaybolacak.
Emekli Çalışanlar Neden Destek Dışında Bırakıldı?
SGK’nın yayımladığı düzenlemeye göre, emekli olup çalışma hayatına devam eden bireyler, 2025 yılı itibarıyla yürürlüğe girecek olan bu asgari ücret desteğinden hiçbir şekilde yararlanamayacak. Bunun gerekçesi olarak, emekli çalışanların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmaması gösteriliyor. Nitekim destek, yalnızca uzun vadeli sigorta kolları kapsamında istihdam edilen çalışanlar için geçerli olacak şekilde sınırlandırıldı. Bu durum, hali hazırda emeklilik aylığı almakta olan ve işverenin prim yükü farklı hesaplanan bireyleri doğrudan etkiliyor.
Emekli çalışanların destek dışında bırakılması, birçok işletme açısından ek bir maliyet anlamına geliyor. Özellikle deneyimli personeli emekli olduktan sonra da çalıştırmaya devam eden firmalar, bu uygulamayla birlikte asgari ücret desteği alamayacakları için çalışan başına daha yüksek prim ödemek zorunda kalacaklar. Uygulama, hem emeklileri hem de bu çalışanları istihdam eden işverenleri doğrudan etkileyerek tartışma yaratabilecek bir nitelik taşıyor.
SGK Destek Şartlarını Netleştirdi
Sosyal Güvenlik Kurumu, yayımladığı duyuruda yalnızca emekli çalışanların değil, destekten kimlerin yararlanıp kimlerin yararlanamayacağını da ayrıntılı şekilde açıkladı. Buna göre, SGK’ya borcu olan işverenler destek kapsamı dışında kalacak. Ancak borcunu yapılandırmış ve bu yapılandırmayı düzenli şekilde ödeyen işverenler destekten yararlanmaya devam edebilecek.
Destekten yararlanmak için bir diğer ön koşul da çalışan sayısında istikrar. 2025 yılında destek alabilmek için, 2024 yılı boyunca bildirilen çalışan sayısının altına düşülmemesi gerekiyor. Aksi halde, işverenin çalışan başına alabileceği destek kesilecek.
SGK, bazı sektörlerde destek miktarını daha da artırarak sektör bazlı bir teşvik politikası izlemeye devam ediyor. Buna göre:
– Genel işyerlerinde çalışanlar için aylık 1000 TL,
– Toplu iş sözleşmesi bulunan özel sektör işyerlerinde çalışanlar için 2000 TL,
– Linyit ve taşkömürü çıkarılan maden işletmelerinde çalışanlar için ise 2667 TL destek verilecek.
Bu farklılaştırılmış uygulama, ağır ve riskli iş kollarında çalışan işçiler ile toplu sözleşme kapsamında çalışanların prim yükünün daha da azaltılmasını hedefliyor.
Ev Hizmetlerinde Destek Sınırlı
SGK, ev hizmetlerinde çalışan sigortalılar için de bazı destek mekanizmaları öngördü. Bu kapsamdaki destekler, İşsizlik Sigortası Fonu üzerinden finanse edilecek. İşverenlerin bu destekten yararlanabilmesi için herhangi bir başvuru yapmalarına gerek kalmayacak. Ancak ev hizmetlerinde destekten yalnızca 10 gün ve üzeri süreyle çalışan sigortalılar yararlanabilecek. 10 günden az süreyle çalışanlar ise destek dışında bırakılacak.
Kamu kurumları, belediyeler ve il özel idareleri gibi kamusal işverenler, bu düzenlemenin tamamen dışında tutuldu. Ancak, apartman kapıcıları için istisna sağlanarak, bu gruba asgari ücret desteği verileceği belirtildi. Bu durum, ev hizmetleri ve özel hizmet sektöründe çalışanların destek kapsamına alınmasında bazı sınırlamalara gidildiğini gösteriyor.
Yeni Kurulan İşletmelere Ayrı Uygulama
SGK, 2025 yılı öncesinde kurulmuş olan işletmelerle 2025 yılı içinde yeni faaliyete geçecek olan firmalara yönelik asgari ücret desteğini de farklı biçimde uygulayacak. Önceki yılın sigortalı bildirimi baz alınarak destek verileceği için, yeni işletmelerin bildirilen işçi sayısı ve prime esas kazançları temel alınacak.
Bu uygulama sayesinde, yeni işletmelerin destekten mahrum kalmasının önüne geçilmek isteniyor. Fakat bu firmalar için destek hesaplamalarında bazı sınırlandırmalar olacağı ve ilk yıl boyunca azami sayıdaki işçiye destek verilebileceği belirtiliyor.
Asgari Ücret Desteği Nasıl Kullanılacak?
SGK, bu destekten yararlanan işverenlerin ödenecek prim miktarını doğrudan azaltacak şekilde sistemi kurgulamış durumda. Yani destek, işverenin SGK’ya ödeyeceği prim tutarına mahsup edilecek. Ancak bu mahsuplaşma, yalnızca sigorta prim borçlarını kapsayacak; işsizlik sigortası primi bu kapsam dışında bırakılacak.
Böylece işverenin sigorta yükü azalırken, çalışanların prim haklarında herhangi bir kayba yol açılmayacak. Emekli çalışanların destek dışında tutulması, hem işveren hem de çalışan açısından tartışma yaratmaya devam edecek gibi görünüyor.
Emekli çalışanlar neden asgari ücret desteğinden yararlanamıyor?
Emekli olup çalışmaya devam eden bireyler, SGK tarafından uzun vadeli sigorta kollarına tabi sayılmadığı için bu destekten faydalanamıyor. Asgari ücret desteği yalnızca uzun vadeli sigorta primi ödenen çalışanlar için geçerli olduğundan, emekliler sistem dışında kalıyor.
Asgari ücret desteği tüm işverenler için geçerli mi?
Hayır. Asgari ücret desteği yalnızca primlerini düzenli ve eksiksiz olarak ödeyen işverenler için geçerli. Ayrıca çalışan sayısında düşüşe giden veya SGK’ya borcu olan işletmeler bu destekten yararlanamıyor. Borcunu yapılandırmış olanlar ise destekten faydalanabiliyor.
Yeni kurulan işletmeler destek alabilecek mi?
Evet. 2025 yılında kurulan yeni işletmeler de asgari ücret desteğinden yararlanabilecek. Ancak bu destek, prime esas kazanç ve bildirilen işçi sayısına göre sınırlı olacak. SGK, destek hesaplamasını bu kriterlere göre yapacak.
Destek tutarları sektörlere göre değişiyor mu?
Evet. Genel işyerlerinde destek aylık 1000 TL olarak uygulanırken, toplu iş sözleşmesi yapılan özel sektör işletmelerinde bu rakam 2000 TL’ye, linyit ve taşkömürü çıkaran işyerlerinde ise 2667 TL’ye kadar çıkabiliyor. Sektörel farklılıklar SGK tarafından belirlenmiş durumda.
Ev hizmetlerinde çalışanlar için destek var mı?
Evet, ancak belirli koşullarla. Ev hizmetlerinde 10 gün ve üzeri süreyle çalışanlar için destek veriliyor. 10 günün altında çalışanlar ise bu destekten yararlanamıyor. Destek, işverenin sigorta prim borcuna mahsup edilecek şekilde uygulanıyor.
Kamu kurumları ve belediyeler bu destekten faydalanabiliyor mu?
Hayır. Kamu kurumları, belediyeler ve il özel idareleri bu destekten yararlanamıyor. Ancak apartman kapıcıları için istisna uygulanıyor ve bu grup destek kapsamına alınıyor.
SGK destek ödemelerini nasıl gerçekleştirecek?
Destek ödemeleri işverenlerin SGK’ya olan prim borçlarından mahsup edilecek. Doğrudan ödeme yapılmayacak. Bu uygulama ile işverenin ödemesi gereken prim tutarı düşürülerek maliyet avantajı sağlanacak. Ancak işsizlik sigortası primi bu mahsuplaşma içinde yer almayacak.
